Mức giới hạn hàm lượng amoniac là bao nhiêu?

Dư lượng amoniac trong môi trường nước, thực phẩm hay không khí là một yếu tố được quan tâm đặc biệt trong các lĩnh vực kiểm định và an toàn sức khỏe. Việc xác định mức giới hạn hàm lượng amoniac không chỉ giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường sống. Vậy mức giới hạn hàm lượng amoniac là bao nhiêu? Câu trả lời sẽ tùy thuộc vào từng lĩnh vực cụ thể và các quy chuẩn kỹ thuật hiện hành của Việt Nam cũng như quốc tế. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong nội dung dưới đây.

Amoniac và tầm quan trọng trong kiểm soát hàm lượng 

Amoniac (NH₃) là một hợp chất vô cơ có mặt phổ biến trong môi trường tự nhiên và công nghiệp. Trong điều kiện bình thường, amoniac tồn tại dưới dạng khí không màu, có mùi khai đặc trưng. Dù đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học và công nghiệp – như làm phân bón, chất tẩy rửa hay sản xuất hóa chất – nhưng nếu không được kiểm soát tốt, hàm lượng amoniac cao có thể gây ra những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.

Trong nước, amoniac có thể làm suy giảm chất lượng nguồn nước, gây độc cho cá và các sinh vật thủy sinh. Đối với con người, việc tiếp xúc hoặc tiêu thụ nguồn nước, thực phẩm chứa amoniac vượt ngưỡng cho phép có thể dẫn đến các vấn đề về hô hấp, tiêu hóa hoặc kích ứng da. Chính vì vậy, việc kiểm soát hàm lượng amoniac là yêu cầu bắt buộc trong các lĩnh vực như xử lý nước thải, sản xuất thực phẩm, kiểm định chất lượng không khí và môi trường.

Việc tuân thủ các mức giới hạn theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) hoặc tiêu chuẩn quốc tế không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho người sử dụng mà còn thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp đối với môi trường và xã hội. Do đó, kiểm soát hàm lượng amoniac một cách chặt chẽ là yếu tố không thể bỏ qua trong mọi quy trình sản xuất và kiểm nghiệm hiện đại.

Mức giới hạn hàm lượng amoniac theo các quy chuẩn hiện hành

Tùy theo lĩnh vực áp dụng, mức giới hạn hàm lượng amoniac được quy định cụ thể trong các quy chuẩn kỹ thuật hiện hành tại Việt Nam. Dưới đây là một số mức giới hạn phổ biến:

• Trong nước sinh hoạt: Theo QCVN 01-1:2018/BYT, hàm lượng amoni (tính theo N) tối đa cho phép là 0,3 mg/L.

• Trong nước thải sinh hoạt: QCVN 14:2008/BTNMT quy định hàm lượng amoni (tính theo N) không vượt quá 5 mg/L (Cột A – xả vào nguồn nước dùng cho cấp nước sinh hoạt) và 10 mg/L (Cột B – xả vào nguồn nước khác).

• Trong nước mặt: QCVN 08-MT:2015/BTNMT quy định tùy theo mục đích sử dụng, mức giới hạn hàm lượng amoni dao động từ 0,3 mg/L đến 1,0 mg/L.

• Trong nước ngầm: QCVN 09-MT:2015/BTNMT quy định mức giới hạn tối đa là 0,3 mg/L.

• Trong không khí tại nơi làm việc: Theo QCVN 03:2019/BYT, nồng độ tối đa cho phép của amoniac trong không khí khu vực làm việc là 20 mg/m³ (TWA – trung bình theo ca làm việc 8 giờ).

Việc tuân thủ các ngưỡng giới hạn trên là bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe con người và bảo vệ môi trường. Các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất cần thực hiện quan trắc định kỳ và có biện pháp xử lý phù hợp nếu hàm lượng amoniac vượt ngưỡng quy định.

Ảnh hưởng của việc vượt ngưỡng hàm lượng amoniac

Khi hàm lượng amoniac trong nước, không khí hoặc môi trường làm việc vượt quá ngưỡng cho phép, hậu quả có thể xảy ra trên nhiều phương diện. Về sức khỏe, amoniac là chất độc gây kích ứng mạnh cho mắt, mũi, họng và hệ hô hấp. Tiếp xúc lâu dài với amoniac trong môi trường ô nhiễm có thể dẫn đến viêm phổi, tổn thương phổi mãn tính, thậm chí ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Đối với nguồn nước, amoniac vượt ngưỡng gây ra hiện tượng phú dưỡng, làm giảm oxy hòa tan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái thủy sinh và chất lượng nước sinh hoạt.

Chính vì những rủi ro này, việc thử nghiệm hàm lượng amoniac định kỳ là bước quan trọng giúp phát hiện sớm tình trạng ô nhiễm, từ đó kịp thời đưa ra biện pháp xử lý. Các đơn vị sản xuất, nhà máy xử lý nước thải, doanh nghiệp sử dụng nước ngầm… cần tuân thủ quy định về quan trắc môi trường và thực hiện thử nghiệm tại các phòng thí nghiệm đạt chuẩn. Việc kiểm soát tốt hàm lượng amoniac không chỉ đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật mà còn là hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường sống.